چهارپاره ای از مولوی

چهارپاره قالبی از شعر است که در دوران معاصر ساخته و متداول شده است و شعرای معاصر بسیار از آن بهره جسته و شعرهای فراوانی نیز در ان سروده اند . این قالب شعری قبل از این ۵۰-۶۰ سال اخیر وجود نداشته است . از شعرای معاصر می توان به رهی معیری - قیصر امین پور حمیدی شیرازی و نادر پور اشاره کرد که در این قالب خودی ازموده اند . 

اما مولوی نیز در دیوان شمس خود دست به طبع آزمایی زده و از این قالب سود برده است . اگر چه در انتهای شعر مزبور یک تک بیت اورده که شعر را مخل و بی قالب ساخته است اما با چشم پوشی از بیت آخر این شعر  که در ذیل می آوریم چهارپاره است. 

*چهارپاره شعری است که دوبیتی های به هم پیوسته آن را تشکیل می دهند و دارای ابیاتی مانند دوبیتی و رباعی است که مقفی هستند در برخی از این نوع شعر فقط ابیات زوج  و در  برخی نیز ابیات زوج باهم  وابیات فرد نیز باهم مصرع هستند. گفتنی است اساتید هنوز درخصوص هم قافیه بودن مصرع اول با بیت های زوج ۲ و ۴ اختلاف نظر دارند و معتقدند در صورتی که مصرع اول با مصرع های ۲ و ۴ هم قافیه شود این شعر دیگر چهارپاره نیست/. 

من سر نخورم که سر گرانست 

پاچه نخورم که استخوانست 

بریان نخورم که هم زیانست 

من نور خورم که قوت جانست 

من سر نخواهم که با کلاهند 

من زر نخواهم که بازخواهند 

من خر نخواهم که بند کاهند 

من کبک خورم که صید شاهند 

بالا نپرم نه لک لکم من 

کس را نگزم که نی سگم من 

لنگی نکنم که بدتَکَم من 

که عاشق روی اَیبَکَم من 

ترشی نکنم نه سرکه ام من 

پر نم نشوم نه برکه ام من  

سرکش نشوم نه عکّه ام من 

قانع بزیم که مکه ام من 

دستار مرا گرو نهادی 

یک کوزه ـ مثلثم ندادی 

انصاف بده عوان نژادی 

ما را کم نیست هیچ شادی 

سالار دهیّ و خواجه ده 

وان باده که گفته ای به من ده 

ور دفع دهی تو و برون جِه 

در .... زنان خویشتن نه 

من عشق خورم که خوشگوار است 

ذوق دهنست و نشو ِ جانست 

خوردم  ز ثرید و پاچه یک چند   (( مصرع نا مقفی))  

از پاچه سر مرا زیانست  

زین پس سر پاچه نیست مارا 

ما را و کسی که اهل خوانست  (( تک بیت انتهایی که توضیح داده شد))

{درودگر}